ขึ้นชื่อว่า "น้ำตก" หลาย ๆ คนก็นึกถึงแต่ความสดชื่นเย็นสบายคลายร้อน แต่ในวันนี้เราจะพาไปเที่ยวน้ำตกที่เหมาะกับการเล่นน้ำช่วงหน้าหนาวเป็นที่สุด น้ำตกแห่งนี้ไม่มีสายน้ำที่เย็นชุ่มฉ่ำ แต่กลับมีกระแสน้ำอุ่นไหลผ่านทำให้ใคร ๆ ก็ตั้งชื่อน้ำตกนี้ว่า "น้ำตกอุ่น" หรือชื่อทางการก็คือ "น้ำตกภูซาง"
น้ำตกภูซาง หรือที่หลายคนเรียกว่า น้ำตกอุ่นนั้น ตั้งอยู่ภายในอุทยานแห่งชาติภูซาง จังหวัดพะเยา ซึ่งเป็นอุทยานแห่งชาติลำดับที่ 98 ของประเทศไทย อุทยานแห่งนี้มีพื้นที่ครอบคลุมบริเวณป่าน้ำงาวฝั่งซ้าย ในท้องที่อำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย ป่าน้ำเปื๋อย ป่าน้ำหย่วน และป่าน้ำลาว ในท้องที่อำเภอภูซาง จังหวัดพะเยา
โดยน้ำตกภูซาง เป็นป่าน้ำที่มีน้ำอุ่นเพียงแห่งเดียวที่พบในประเทศไทย อุณหภูมิสูงถึง 35-36 องศาเซลเซียส น้ำตกนี้ ตั้งอยู่บนเทือกเขา ดอยผาหม่น เกิดจากสายน้ำอุ่นที่ไหลมาจากผาหินปูน มีความสูงประมาณ 25 เมตร มีน้ำไหลตลอดปี และน้ำใสปราศจากกลิ่นกำมะถัน สามารถลงเล่นน้ำได้ อีกทั้งบริเวณใต้น้ำตกภูซาง ยังเป็นแอ่งน้ำสีเขียวมรกตใสราวกับกระจก จึงเหมาะสำหรับการลงแช่น้ำให้อบอุ่นสบายตัวอีกด้วย ส่วนใครเดินทางมาเหนื่อย ๆ จะแวะซื้อกาแฟสดจากร้านค้าสวัสดิการแล้วมานั่งพักแช่เท้าผ่อนคลายที่นี่ก็ได้เหมือนกัน
บริเวณเหนือน้ำตกภูซาง มีเส้นทางชมป่าต้นน้ำ และป่าดงดิบ ซึ่งอยู่ห่างจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติภูซางประมาณ 1 กิโลเมตรเท่านั้น เส้นทางนี้เราจะได้รู้จักถึงต้นกำเนิดของน้ำตกภูซาง ระยะทางศึกษาประมาน 996 เมตร ตอนแรกอาจดูเหมือนไกลแต่พอเดินจริง ๆ แล้ว กลับไม่ไกลอย่างที่คิดไว้ เพราะเราจะเพลิดเพลินกับธรรมชาติที่เขียวชอุ่ม และพันธุ์ไม้หายากที่พบในป่าดงดิบอีกหลายชนิดให้เราศึกษา
ในเส้นทางศึกษาธรรมชาตินี้เราจะพบบ่อน้ำซับอุ่น ซึ่งเป็นบ่อน้ำซับอุ่นตามธรรมชาติ และเป็นแหล่งต้นน้ำของน้ำตกภูซาง มีอุณหภูมิประมาณ 35 องศาเซลเซียส และเป็นบริเวณที่ธารน้ำอุ่นผุดขึ้นจากใต้พื้นดิน มีสภาพเป็นพรุน้ำจืดที่มีพื้นที่น้ำท่วมขังตลอดปี ดินส่วนใหญ่เกิดจากการทับถมของซากพืชมาเป็นเวลานาน เราเดินตามทางสะพานไม้ที่ทอดยาวไปเรื่อย ๆ อ่านป้ายบอกความรู้เกี่ยวกับพืชพรรณทำให้เราหลงเคลิ้มกับธรรมชาติเกือบชั่วโมงเลยทีเดียว แต่เวลาเดินก็อย่าเพลินจนลืมดูทางนะ เพราะบ่อน้ำซับอุ่นบางจุดลึกถึง 10 เมตรถ้าพลัดตกลงไปอาจจะสุกเพราะความร้อนของน้ำในบ่อได้ ยิ่งลึกยิ่งร้อน และถ้าลึกถึงใจกลางโลกอุณหภูมิจะสูงถึง 4,000 องศาเซลเซียสเลยทีเดียว
